توسط :
|
🚨 کابوس جاده: چرخ کامیون در مسیر آزاد شد!
عصر روز گذشته، در محور تهران – ساوه یک کامیون باری در حال حرکت ناگهان با جدا شدن یکی از چرخهای خود، کنترل خود را از دست داد. حادثه ساعت ۱۷:۲۰ رخ داد و موجب انحراف کامیون به سمت شانه جاده و برخورد با گاردریل شد.
خوشبختانه راننده آسیب جدی ندید، اما این سانحه باعث انسداد چند ساعته جاده و ایجاد ترافیک سنگین شد. کارشناسان هشدار میدهند که بیتوجهی به سلامت مهرهها و چرخها میتواند به فاجعهای جبرانناپذیر منجر شود. ⚠️ یک سؤال جدی برای رانندگان خودروهای سنگین: چند نفر دیگر باید قربانی شوند تا ایمنی چرخها جدی گرفته شود؟ |
|
🚨 واژگونی کامیون با جدا شدن چرخ؛ جاده فلج شد!
صبح روز گذشته، در جاده اصفهان – شهرضا یک کامیون حامل بار فولاد، پس از جدا شدن چرخ جلویی، دچار واژگونی شد. حادثه ساعت ۹:۳۰ صبح رخ داد و باعث انسداد کامل مسیر و توقف خودروهای دیگر به مدت بیش از دو ساعت شد.
کارشناسان میگویند بررسی دورهای مهرهها و لاستیکها میتواند چنین فجایع ناگهانی را به شدت کاهش دهد. رانندگان خودروهای سنگین هشدار داده شدهاند که کوچکترین غفلت ممکن است جاده را به میدان حادثه تبدیل کند. |
🚚 مقدمه
“لاستیک سرگردان ” مشکلی است که ممکن است حتی برای رانندهی حرفهای هم خطرناک باشد: رینگ سهتکه وقتی بهصورت نادرست نصب یا بادگیری شود، ممکن است لقمهها یا حلقه قفلکننده شل شوند، لاستیک روی لبه رینگ بلغزد، یا جدایی قطعات رخ دهد.
این وضعیت ضمن به خطر افتادن جان و مال، هزینه تعمیرات و تعویض قطعات را هم بالا میبرد.
در این مطلب، علاوه بر بررسی مقالهی “اصول بادگیری و ایمنی رینگ سهتکه در کامیونهای بنز”، دلایل فنی و تجربیامان را اضافه کردهایم تا بتوانیم یک راهنمای کامل برای پیشگیری از “لاستیک سرگردان” ارائه دهیم.
🛞 اجزای کامل لاستیک و محور حرکتی
1. لاستیک
🔵 آج (Tread): سطح تماس با زمین.
🟢 لایههای تقویتی (Plies): فولادی یا نایلونی.
🟡 دیواره جانبی (Sidewall): انعطاف و مقاومت در برابر ضربه.
🟠 تیوب (Tube): در برخی مدلها، هوای داخلی را نگه میدارد.
2. رینگ
🔴 بدنه اصلی، لقمهها و حلقه قفلکننده، پرهها.
3. محور حرکتی (Axle)
🟡 محور نیروی موتور را به چرخها منتقل میکند و وزن خودرو و بار را تحمل میکند.
4. سیستم انتقال نیرو و چرخش
🟠 موتور → گیربکس و دیفرانسیل → محور → رینگ و پرهها → توزیع یکنواخت به لاستیک.
🔎 توجه : هرگونه ضعف در اجزا، بادگیری نادرست یا بار اضافی میتواند باعث ترکیدن لاستیک، جدا شدن رینگ یا آسیب پرهها شود.
🔩 رینگ سهتکه چیست؟
رینگهای سهتکه شامل:
🟥 بدنه اصلی رینگ
🟧 لقمه (حلقه قفلکننده)
🟨 حلقه نگهدارنده
این طراحی کمک میکند لاستیک راحتتر روی رینگ نصب شود، اما اگر بادگیری یا بستن چرخ اصولی انجام نشود، لقمهها میتوانند جدا شوند و خطر ترکیدن یا پنچری افزایش یابد.
💨 روش اصولی بادگیری لاستیک روی رینگ سهتکه
برای جلوگیری از مشکلات:
1️⃣ بادگیری مرحلهای: ابتدا باد کم (حدود ۳۰ psi) برای فیکس شدن لقمهها و حلقه قفلکننده روی رینگ، سپس فشار کامل بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ psi.
2️⃣ سفت کردن لقمهها/مهرهها به ترتیب ضربدری و استفاده از ابزارهایی مثل آچار ترکمتر برای اعمال گشتاور استاندارد.
3️⃣ بعد از طی مسافتی (مثلاً ۵۰–۱۰۰ کیلومتر) حتماً بررسی مجدد مهرهها و لقمهها برای اطمینان از عدم شل شدن.
🔎 این روش باعث میشود در صورت پنچری:
🟦 لقمهها گم نشوند.
🟩 رینگ از لاستیک جدا نشود.
روش پیشنهادی جلوگیری از “لاستیک سرگردان”
برای اینکه از خطرات “لاستیک سرگردان” در کامیونها و بهخصوص کامیونهای سنگین با رینگ سهتکه جلوگیری شود، مراحل زیر را با دقت اجرا کنید:
-
آمادهسازی بخش تماس رینگ و لاستیک
-
پیش از نصب، مطمئن شوید لبه رینگ، لقمهها و قفلکنندهها کاملاً تمیز و بدون گرد و خاک، زنگزدگی یا روغنکاری نامناسب باشند. هرگونه آلودگی میتواند جلوی تثبیت مناسب را بگیرد.
-
-
باد اولیه کم، برای فیکسکردن درست
-
لاستیک را با باد حدود ۳۰ psi باد دهید قبل از اینکه لقمهها کاملاً روی محور و رینگ محکم شوند. این مرحله باعث میشود لاستیک روی گره رینگ کامل قفل شود.
-
-
بستن لقمهها و پیچها با ترتیب ضربدری و گشتاور مناسب
-
ابتدا لقمهها را در وضعیت باد کم، با آچار ترکمتر یا آچار معمولی به ترتیبی که فشار بهصورت یکنواخت توزیع گردد، ببندید.
-
گشتاور (torque) باید مطابق توصیه کارخانه یا جدول فنی مربوط به همان محور باشد.
-
-
افزایش تدریجی فشار به فشار نهایی کاری
-
پس از فیکس شدن لاستیک و سفت شدن لقمهها، باد را به مقدار عملیاتی موردنظر (مثلاً ۱۰۰–۱۱۰ psi یا مقدار توصیه شده بنز) برسانید.
-
این افزایش فشار باید به شکلی یکنواخت باشد، نه یکباره با باد شدید.
-
-
بازرسی و نگهداری دورهای
-
پس از طی چند کیلومتر ابتدایی (مثلاً ۵۰–۱۰۰ کیلومتر)، مهرهها و لقمهها را برای اطمینان از شل نبودن، بررسی مجدد کنید.
-
هنگام حرکت در مسیرهای ناهموار یا بار سنگین، این بازرسی باید بیشتر شود.
-
-
استفاده صحیح از ابزارها
-
برای بستن پیچها از آچار ترکمتر استفاده کنید نه فقط بکس بادی. بکس بادی بیشتر برای باز کردن یا تنظیم نهایی استفاده گردد چون کنترل گشتاور در آن کمتر دقیق است.
-
ابزارهایی که فشار زیاد یا ضربه شدید میدهند، اگر بیملاحظگی صورت گیرد، ممکن است باعث آسیب به پیچها، لقمهها یا رزوهها شوند.
-
⚡ مشکلات رایج استفاده نادرست از بکس بادی
🔧 روش غلط رایج در آپاراتیها
در بسیاری از تعمیرگاهها، پس از قرار دادن لاستیک روی محور، لاستیک مستقیماً تا ۱۰۰ PSI یا بیشتر باد زده میشود و سپس با بکس بادی سنگین مهرهها سفت میشوند. این روش باعث میشود:
1️⃣ رینگ و لاستیک تحت فشار نامتقارن قرار گیرند و قبل از تثبیت کامل لقمهها جابهجایی رخ دهد.
2️⃣ حرکت نسبی رینگ روی شابگاهی تشدید شده و رزوه مهرهها هرز شوند.
3️⃣ گشتاور غیرکنترل شده بکس بادی موجب بریدگی پیچها یا تنش غیر یکنواخت روی رینگ شود.
✅ روش صحیح
1️⃣ باد مرحلهای زده شود: ۳۰ PSI رینگ و لاستیک روی زمین → پس از فیکس شدن، مرحله دوم بادگیری لاستیک ۱۰۰ تا ۱۱۰ PSI.
2️⃣ مهرهها به روش ضربدری (X شکل) و با آچار ترکمتر بسته شوند.
3️⃣ بعد از طی ۵۰ تا ۱۰۰ کیلومتر، مهرهها بررسی و در صورت نیاز مجدداً سفت شوند.
🔧 دلایل فنی و مزایای لاستیک سرگردان
| مزیت | توضیح فنی / دلیل |
|---|---|
| ثبات لاستیک روی لبه پره رینگ | وقتی لاستیک با باد کم (۳۰psi) ابتدا فیکس میشود، حلقهها و لقمهها فرصت دارند کاملاً در جای خود قرار بگیرند. اگر باد زیاد بلافاصله زده شود قبل از تثبیت کامل، لاستیک ممکن است کمی بلغزد یا “بنشیند” که باعث حرکت در محل تماس لاستیک و رینگ میشود. |
| کاهش فشار مکانیکی بر پیچها، لقمهها و پیچها | فشار زیاد باد وقتی قبل از تثبیت واقعاً لاستیک اعمال شود، باعث وارد آمدن تنش زیاد بر پیچها و پیچها میشود. این تنش میتواند منجر به خستگی مواد، خمش، هرز شدن یا حتی شکستگی گیچها گردد. روش مرحلهای فشار را تقسیم میکند و فشار لحظهای بالای ناگهانی را کاهش میدهد. |
| پایداری بیشتر در شرایط بار سنگین و نیروهای جانبی | در عبور از ناهمواریها، پیچها، شتاب یا ترمز ناگهانی، نیروهای جانبی به لاستیک و رینگ وارد میشوند. اگر لاستیک و اجزای تثبیتکنندهاش محکم و صحیح فیکس شده باشند، احتمال حرکت یا لقشدن قطعات به حداقل میرسد. |
| امنیت بالاتر در هنگام پنچری یا حادثه | وقتی لاستیک بهخوبی فیکس شده و لقمهها محکم بسته شده باشند، هنگام پنچری یا ضربه شدید، رینگ سهتکه احتمال کمتری دارد که جدا شود یا قطعاتش باز شوند؛ در نتیجه خطرات برای راننده و سایر وسایل نقلیه کاهش مییابد. |
| کاهش هزینه نگهداری و افزایش عمر اجزای متصل | – مصرف لقمه، پیچ، پیچ کمتر میشود چون فشارهای اضافی و حرکتهای اشتباه کمتر پیش میآیند. – سائیدگی رینگ و لاستیک کمتر خواهد بود چون لاستیک روی رینگ نمیچرخد. – هزینههای تعمیرات اضطراری (ها، تعویض لقمه، پیچشکستگی و غیره) کاهش مییابد. |
| سهولت تعمیر و بازبینی | در روش مرحلهای، پیچها و لقمهها تحت فشار شدید در همان ابتدای نصب نیستند، لذا باز کردن آنها در مواقع ضرورت (پنچری، تعویض لاستیک و غیره) سادهتر است و احتمال گیر کردن یا هرز شدن پیچ کمتر است. |
⚠️ دیگر مشکلات ناشی از بستن نادرست چرخ
🟦 هرز شدن مهرهها: فشار نامتقارن و باد زیاد قبل از تثبیت مهرهها باعث حرکت رینگ و لقمهها و هرز شدن رزوه میشود.
🟩 بریدگی پیچها: گشتاور بیش از حد بکس بادی موجب شکستگی پیچها میشود.
🟨 خورده شدن واسطه رینگی: در کامیونهایی که هر محور دو لاستیک دارند، کمباد شدن یا ترکیدن لاستیک باعث حرکت روی شابگاهی و آسیب به واسطه رینگی میشود.
🛠️ توصیههای ایمنی برای بادگیری و بستن چرخ
| 1️⃣ مهرهها با گشتاور استاندارد ۵۵۰ تا ۶۵۰ نیوتنمتر بسته شوند. |
| 2️⃣ از آچار ترکمتر برای بستن استفاده کنید؛ بکس بادی فقط برای باز کردن. |
| 3️⃣ باد لاستیک مرحلهای پر شود. |
| 4️⃣ لقمهها و رینگ باید قبل از حرکت کاملاً تثبیت شوند. |
| 5️⃣ بعد از طی مسیر کوتاه، مهرهها مجدداً بررسی شوند. |
🔧 پره چرخ و نقش آن در کامیونهای سنگین
پره چرخ (Wheel Spoke) نقش انتقال نیرو و تحمل وزن خودرو را بر عهده دارد و بین مرکز رینگ (هاب) و لبه خارجی رینگ قرار دارد. وظیفه آن توزیع یکنواخت فشار و وزن بین رینگ و محور است.
نقش پرهها در ایمنی و دوام لاستیک
🟡 توزیع وزن: پرهها فشار بار روی رینگ و لاستیک را یکنواخت میکنند.
🟢 انعطاف و جذب ضربه: پرهها ضربات وارده از جاده را جذب میکنند.
🟣 ایمنی رینگ سهتکه: پرهها کمک میکنند لقمهها و رینگ در جای خود ثابت بمانند.
📌 جمعبندی
روش فیکس اولیه با باد کم + سفت کردن صحیح و سپس افزایش فشار نه تنها یک روش عملیاتی نیست، بلکه یکی از بهترین راهکارهای فنی-ایمنی است برای کاهش احتمال “لاستیک سرگردان”، آسیب به قطعات جانبی، و کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری.
رانندهها، تعمیرکاران و مالکین ناوگان باید این روش را جدی بگیرند و آن را به عنوان یک استاندارد عملیاتی در تمام خودروهای سنگین اجرا کنند—چرا که تفاوت میان حادثه و ایمنی همین ملاحظات فنی کوچک اما مهم است.
| اين وبلاگ بهصورت اختصاصي توسط تيم ديزل خودرو تهيه شده و هرگونه کپيبرداري بدون ذکر منبع ممنوع است. |
تجربه ٬ تخصص و تکنولوژی ؛ امضای دیزل خودرو
📞 مشاوره تخصصی و استعلام قیمت:
ارتباط با ما : دیزل خودرو
آقا حسابی حال کردم خدایی
از این به بعد مراقبم که لاستیکم سرگردان نشه
اره خیلی خیلی مطلب مهمه است من یکی میشناسم که لاستیک ماشین ول کرد ……….رفت رفت ..چون نزدیک یک روستا بود ..خورد به دیوار یکی از خونه ها و دیوار خراب شد ویک کشته داد
ممنون بابت نظر شما
تعامل تجربتون با ما