توسط : 🔧 یکی از اصلی‌ترین عواملی که باعث می‌شود موتور ماشین‌های سنگین مثل کامیون، تریلی، کمپرسی نرم، بی‌صدا و با قدرت بالا کار کند، تنظیم دقیق فیلر سوپاپ‌ها است.
بسیاری از رانندگان و حتی بعضی تعمیرکاران تازه‌کار این موضوع را جدی نمی‌گیرند، در حالی که فیلرگیری نادرست یا دیرهنگام، به‌مرور می‌تواند باعث افت قدرت، افزایش مصرف سوخت، و حتی خرابی سرسیلندر و سوپاپ‌ها شود.
🔍 فیلر در موتورهای سنگین چیست و چه نقشی دارد؟
در موتورهای دیزلی سنگین، فیلر فاصله‌ای بسیار دقیق بین انگشتی (راکِر آرم) و سوپاپ است.
این فاصله باید در حد صدم میلی‌متر تنظیم شود تا سوپاپ‌ها دقیقاً در زمان درست باز و بسته شوند.
چون در موتورهای دیزلی فشار احتراق بسیار بالاست، هر تغییر کوچکی در این فاصله می‌تواند تأثیر زیادی روی عملکرد موتور بگذارد.
اگر فیلر از حالت استاندارد خارج شود:
-
سوپاپ‌ها درست بسته نمی‌شوند.
-
فشار کمپرس پایین می‌آید.
-
احتراق ناقص اتفاق می‌افتد.
-
موتور صدای تق‌تق می‌دهد.
-
و در نهایت قدرت موتور به‌وضوح کاهش پیدا می‌کند.
🕓 هر چند وقت یکبار باید فیلر موتور ماشین سنگین تنظیم شود؟
در موتورهای سنگین توصیه می‌شود هر ۴ تا ۶ ماه یکبار (یا تقریباً هر ۵۰ هزار تا ۸۰ هزار کیلومتر) فیلرگیری انجام شود.
البته بسته به شرایط کاری و نوع موتور، این عدد می‌تواند تغییر کند.
اگر کامیون شما در شرایط سخت مثل:
-
مسیرهای کوهستانی،
-
دمای بالا،
-
یا بارهای سنگین و مداوم کار می‌کند،
حتماً باید زودتر از موعد معمول فیلر را تنظیم کنید.
چون در این شرایط، حرارت زیاد باعث انبساط بیشتر قطعات و تغییر فیلر می‌شود.
⚙️ اگر فیلرگیری انجام نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
وقتی برای مدت طولانی تنظیم نشود، فاصله سوپاپ‌ها از حالت استاندارد خارج می‌شود.
این اتفاق دو حالت دارد:
-
فیلر بیش از حد شل شده است:
در این حالت سوپاپ دیر باز و زود بسته می‌شود، موتور صدا می‌دهد (صدای تق‌تق یا ضربه سوپاپ شنیده می‌شود) و کمپرس افت می‌کند.
نتیجه؟ کاهش کشش، افزایش دود اگزوز، و مصرف بالاتر گازوئیل. -
فیلر بیش از حد سفت شده است:
این حالت خطرناک‌تر است چون سوپاپ به‌طور کامل بسته نمی‌شود. در نتیجه حرارت به سوپاپ منتقل شده و باعث سوختن سوپاپ یا نشستن آن در سرسیلندر می‌شود.
به همین خاطر تنظیم فیلر، فقط برای کاهش صدا نیست؛ بلکه برای حفظ سلامت موتور و جلوگیری از تعمیرات سنگین بعدی انجام می‌شود.
🧰 چرا بعد از فیلرگیری، موتور هنوز صدا می‌دهد؟
🟦 گاهی راننده یا مکانیک فیلرگیری را انجام می‌دهد، اما بعد از بستن موتور متوجه می‌شود که هنوز موتور صدا دارد.
در چنین شرایطی، معمولاً مشکل از خود انگشتی‌ها یا کلاهک فیلر است، نه از فاصله فیلر.
🟩 وقتی فیلر مدت‌ها زیاد شل بوده، در اثر ضربه و فشار زیاد، نوک انگشتی یا کلاهک فیلر گود می‌شود.
یعنی سطح تماس بین فیلر و سوپاپ دیگر صاف نیست.
🟨 وقتی شما با آچار فیلر فاصله را تنظیم می‌کنید، فیلر روی قسمت گود قرار نمی‌گیرد و آن فاصله واقعی را پر نمی‌کند.
نتیجه؟ با وجود فیلرگیری ظاهراً درست، موتور همچنان صدای تق‌تق می‌دهد.
🔩 راه‌حل حرفه‌ای: تراش انگشتی‌ها و بازسازی محل تماس فیلر
برای رفع کامل این مشکل، باید یک مرحله فنی‌تر انجام شود:
-
باز کردن درب سوپاپ و جدا کردن انگشتی‌ها (راکِر آرم‌ها)
-
بررسی دقیق سطح تماس هر انگشتی با سوپاپ
-
اگر سطح گود یا خورده شده، باید تراش دقیق با دستگاه سنگ مغناطیس یا فرز مخصوص انجام شود
-
پس از صاف شدن سطح، کلاهک‌ها بسته شده و فیلرگیری مجدد با دقت بالا انجام می‌شود
بعد از انجام این کار، صدا از بین می‌رود، فشرده‌سازی (کمپرس) به حالت نرمال برمی‌گردد، و موتور نرم و پرقدرت کار می‌کند.
🚛 علائم نیاز به فیلرگیری در ماشین‌های سنگین
اگر راننده ماشین سنگین هستید، به این نشانه‌ها دقت کنید. بروز هرکدام از آن‌ها می‌تواند نشانه نیاز فوری به فیلرگیری باشد:
-
صدای تق‌تق یا ضربه در قسمت سرسیلندر
-
افت محسوس قدرت در سربالایی‌ها
-
دود سیاه یا آبی غیرعادی از اگزوز
-
استارت سخت در حالت سرد
-
لرزش یا ناهماهنگی در دور آرام
-
بالا رفتن دمای موتور در مسیرهای سنگین
💡 نکات طلایی برای نگهداری فیلر و سوپاپ در موتور سنگین
-
همیشه از روغن موتور مخصوص دیزل سنگین با ویسکوزیته استاندارد کارخانه استفاده کنید.
-
در هر سرویس دوره‌ای، فیلرگیری را در چک‌لیست خود قرار دهید.
-
هنگام فیلرگیری، موتور باید کاملاً سرد باشد.
-
بعد از هر ۲ یا ۳ فیلرگیری، حتماً وضعیت انگشتی‌ها و کلاهک‌ها بررسی شود.
-
اگر موتور صدا دارد اما فیلر درست است، احتمال زیاد مشکل از گودی انگشتی‌ها یا فرسودگی میل‌سوپاپ است.
⚙️ نتیجه‌گیری نهایی
فیلرگیری به‌موقع در موتورهای سنگین یکی از مهم‌ترین مراحل سرویس دوره‌ای است.
تنظیم دقیق باعث می‌شود:
-
موتور نرم‌تر و بی‌صدا کار کند
-
کمپرس کامل برقرار شود
-
قدرت و کشش افزایش پیدا کند
-
مصرف گازوئیل کاهش یابد
-
عمر سوپاپ‌ها و سرسیلندر به‌طور چشمگیری بیشتر شود
اگر بعد از فیلرگیری هنوز صدای موتور باقی ماند، به احتمال زیاد نیاز به تراش انگشتی‌ها و بازسازی محل تماس فیلر دارید تا موتور به حالت استاندارد برگردد.
💬 سوالی داری؟ مستقیم بپرس!
در تماس مستقیم با کارشناسان دیزل‌خودرو، مشاوره بگیر و از جدیدترین موجودی‌ها مطلع شو.
اين وبلاگ به‌صورت اختصاصي توسط تيم ديزل خودرو تهيه شده و هرگونه کپي‌برداري بدون ذکر منبع ممنوع است.
تجربه ٬ تخصص و تکنولوژی ؛ امضای دیزل خودرو
📞 مشاوره تخصصی و استعلام قیمت:
ارتباط با ما : دیزل خودرو
